Nguyên nhân: do nôn mửa, ỉa chảy, bệnh quá nặng mà bệnh nhân mệt quá không ǎn uống được.
Lứa tuổi nào cũng có thể bị, nhưng tình trạng này xảy ra nhanh và nguy hiểm hơn ở trẻ nhỏ.
Triệu chứng của mất nước:
- Đái ít hoặc không có nước tiểu, nước tiểu vàng sẫm.
- Sút cân đột ngột
- Miệng khô
- Mắt lõm, không có nước mắt
- Da kém đàn hồi hay không căng
- Trẻ sơ sinh: thóp lõm.
Mất nước nặng có thể gây trụy tim mạch.
Xử trí:
- Cho bệnh nhân nằm đầu thấp. Nếu trời lạnh: sưởi ấm, đắp chăn.
- Nếu huyết áp tối đa <80mmHg, mạch nhanh nhỏ:
Truyền tĩnh mạch dung dịch NaCl 9%o 2-3 lít tốc độ 60 giọt/phút, lúc đầu có thể truyền nhanh hơn.
Vitamin C 0,10g x 5 ống.
Dung dịch muối 10% 20-40ml tiêm tĩnh mạch.
Tùy tình hình điện giải có thể bổ sung thêm clorua kali, clorua calci.
Trợ tim mạch: long não nước 0,20g tiêm tĩnh mạch 3 giờ một lần nếu cần.
- Nếu huyết áp không lấy được, mạch không bắt được, điều trị như trên, thêm:
+ Noradrenalin 1-2mg
Dung dịch glucose 5% 250ml
truyền tĩnh mạch XV-XX giọt/phút. Nếu cần có thể truyền 5 lần/ngày.
+ Depersolon 30mg x 1-2 ống tiêm tĩnh mạch.
+ DOCA 10mg x 1-3 ống tiêm bắp.
Nếu có triệu chứng nhiễm toan: truyền thêm dung dịch natri bicarbonat.
Nếu điều trị như trên mà huyết áp vẫn chưa lên: truyền thêm plasma hoặc Dextran, Moriamin 500ml.
- Nếu có điều kiện theo dõi số lượng nước mất đi do ỉa chảy và nôn. Cứ 1 lít nước mất đi do ỉa chảy phải bổ sung bằng truyền tĩnh mạch:
* 750ml dung dịch glucose đẳng trương 5%,
* 4g NaCl
* 2g KCl
*250ml dung dịch Na bicarbonat.
Nếu cần có thể cho thêm carbonat bismuth, Elixir parégorique, atropin, kháng sinh tùy theo nguyên nhân và kháng sinh đồ.
Đề phòng:
Người bị mất nước phải uống nhiều nước ngay từ ban đầu, không chờ tình trạng nặng xảy ra. Điều này đặc biệt quan trọng đối với trẻ nhỏ ỉa lỏng toàn nước. Tốt nhất là dùng dung dịch Oresol, nhấp liên tục cứ 5 phút một lần, kể cả khi bệnh nhân có nôn mửa, cho đến khi bệnh nhân đi tiểu bình thường